W zgodzie z naturą - bushcraftowy poradnik Tuttu - #5 Gotowanie w lesie

Po całym dniu aktywności w leśnych ostępach miło jest zjeść coś ciepłego. Dobrze by było, gdyby posiłek spożywany z dala od domu był zarówno sycący, jak i pożywny, a jego przygotowanie nie wiązało się z koniecznością ciągnięcia ze sobą przyczepy z kuchnią polową. „Leśna Kuchnia” jest jednym z nieodzownych elementów szeroko pojętego bushcraftu, równie istotnym co budowa schronienia czy umiejętność rozpalania ogniska. 

Do najprostszych w przygotowaniu dań należą takie, do których przyrządzenia wystarczy zagotowana woda. I nie mamy tu na myśli popularnych zupek instant z makaronem, bo te, poza solą i węglowodanami prostymi, nie oferują zbyt wielu składników odżywczych. Mowa tu o żywności liofilizowanej, która cechuje się znacznie lepszym składem i bardziej przypomina pełnowartościowy posiłek. Ich zdecydowaną zaletą jest niska waga i niewielkie gabaryty. Saszetka z daniem waży ok. 100 g, a do jej przygotowania musimy jedynie zadbać o wodę i źródło ciepła. Po zalaniu odpowiednią ilością wrzątku i odczekaniu kilkunastu minut zapewnia całkiem sycący posiłek.

Jeżeli jednak jesteś tradycjonalistą i zależy Ci na czymś więcej niż na posiłku z saszetki, a gastronomiczne popisy nie są ci obce, to naprawdę warto nie iść na łatwiznę w tej kwestii.

Przede wszystkim należy się zastanowić nad źródłem ciepła, które jesteśmy w stanie sobie zapewnić. Bardzo dobrym i wygodnym rozwiązaniem są kuchenki zasilane gazem lub innym paliwem ciekłym np. alkoholem czy benzyną. Są stosunkowo wygodne w użytkowaniu i transporcie, gdyż po spakowaniu nie zabierają dużo miejsca. Można z nich skorzystać praktycznie wszędzie, również tam, gdzie rozpalanie ogniska nie jest możliwe. Jedynym ograniczeniem jest konieczność uzupełniania paliwa. Przy ich pomocy jesteśmy w stanie szybko zagotować wodę lub nawet przygotować bardziej skomplikowane dania „jednogarnkowe”.

Kuchenki na paliwo stałe zyskują na popularności głównie przez wzgląd na większą niezależność, jeśli chodzi o wybór i dostępność paliwa. Będąc w lesie zazwyczaj mamy pod dostatkiem drobnych gałązek, szyszek czy suchego igliwia. Są dość wydajne i tanie w utrzymaniu, bo w zasadzie jedyny koszt, jaki musimy ponieść to zakup samej kuchenki. Najczęściej są one zrobione kilku arkuszy nierdzewnej blachy, są stosunkowo lekkie i po złożeniu nie zabierają dużo miejsca. Alternatywą dla gotowych produktów tego typu są tzw. hobo stove (z ang. kuchenka włóczęgi), czyli palniki wykonane samodzielnie z dostępnych pod ręką materiałów, takich jak stalowa puszka lub bardzo modny swego czasu, metalowy ociekacz do sztućców, dostępny np. w sieci skandynawskich sklepów meblowych. Ich zaletą są naprawdę niewielkie koszty wykonania. Poza tym, jeżeli nie jesteśmy w stanie, z różnych przyczyn, pozwolić sobie na pełnoprawne ognisko, jest to rozwiązanie, które zapewnia nam, choć jego namiastkę. Przy czym należy pogodzić się z faktem, że naczynia używane na tego typu kuchenkach, podobnie jak na tradycyjnym ognisku, będą osmolone i pokryte sadzą.

Wybór naczyń, z których będziemy korzystać w leśnej kuchni, ma niebagatelne znaczenie. Musimy mieć na uwadze to, że chociaż wiele rzeczy da się przygotować w wojskowej menażce, to nie zawsze będzie to komfortowe. Bardzo dobrze jest mieć osobne naczynie do gotowania i uzdatniania wody. Dedykowany metalowy kubek lub czajniczek, w którym przygotujemy wodę na kawę lub herbatkę sosnową to świetne rozwiązanie, jeżeli nie chcemy, aby każdy napój miał posmak wędzonej kiełbasy z cebulką. Tym bardziej że w leśnej kuchni nie zawsze jest miejsce na takie luksusy jak gąbka i płyn do mycia naczyń. Prawdę mówiąc, najczęściej nasza menażka może liczyć jedynie na kąpiel w jeziorze i szorowanie popiołem z ogniska.

Chyba nie trzeba nikogo przekonywać, że do najbardziej tradycyjnych metod przygotowywania posiłków należy gotowanie na ognisku. Chociaż wymaga od nas nieco więcej pracy i uwagi, w porównaniu z powyżej opisanymi metodami, to rezultaty są nieporównywalne. Mięso pieczone bezpośrednio nad ogniem smakuje wyjątkowo. Do smażenia, czy gotowania nie jest potrzebna żadna wymyślna konstrukcja. Chociaż kociołek zawieszony na trójnogu wygląda widowiskowo, to do przygotowania jedzenia wystarczy jedynie nieco żaru z ogniska rozgarniętego na bok lub kilka kamieni. Dobrze, jeśli naczynie ustawione bezpośrednio na rozżarzonych węglach jest wykonane z dobrej gatunkowej stali lub żeliwa o grubych ściankach. Takie naczynia są wówczas mniej podatne na zmiany temperatury i oddają ciepło bardziej równomiernie. Natomiast cienka aluminiowa blacha, z której są wykonane ultralekkie garnki campingowe, najlepiej sprawdza się na kuchenkach gazowych. Istnieje bowiem ryzyko odkształcenia się tego materiału przy zbyt długim kontakcie z ogniskowym żarem. Żeliwo i stal pomimo wielu zalet są dość ciężkie i decydując się na ich wykorzystanie, musimy się liczyć koniecznością dźwigania dodatkowych kilogramów.

Oczywiście w pierwszej kolejności, jak zawsze powinniśmy się upewnić, że nasze działania są zgodne z prawem i nie przyczynią się do powstania zagrożenia pożarowego. Ogniska rozpalajmy tylko w miejscach do tego przeznaczonych, a z kuchenek korzystajmy z rozwagą tam, gdzie jest to dozwolone. Większość obszarów objętych programem „zanocuj w lesie” dopuszcza już używanie tego typu urządzeń.

Ostatecznie to styl naszej aktywności oraz indywidualne preferencje będą determinowały, który z powyższych sposobów okaże się dla nas optymalny. Bywa, że zjedzenie ciepłego posiłku jest jedynie przerywnikiem podczas długiej wędrówki – wówczas będziemy skupiać się na praktycznych i wygodnych rozwiązaniach. Dla innych zaś gotowanie w leśnej kuchni jest przygodą i celem wyprawy. Wówczas warto planować trasę z myślą o miejscach, w których taka forma aktywności będzie możliwa.

Jakub Buliczak

W ZGODZIE Z NATURĄ - BUSHCRAFTOWY PORADNIK TUTTU

CZYTAJ POZOSTAŁE ODCINKI